Sau gần 2 năm thực hiện Quyết định 15/2021/QĐ-UBND quy định về điều kiện tách thửa đất, hợp thửa đất và diện tích tối thiểu được tách thửa đối với từng loại đất trên địa bàn tỉnh (sau đây viết tắt là QĐ15), đã bộc lộ những bất cập, hạn chế liên quan đến nhu cầu tách thửa chính đáng đối với nhiều hộ gia đình, cá nhân.

Bà Võ Thị Tư (ấp Cây Cám, xã Láng Dài, huyện Đất Đỏ) có 12.242m2 đất trong đó có hơn 100m ngang mặt tiền tiếp giáp với đường giao thông do nhà nước quản lý. Bà Tư muốn tách làm 6 thửa để cho con nhưng QĐ15 quy định phải có quy hoạch 1/500 hoặc 1/2000 khiến bà không xin tách được bởi xã Láng Dài chưa có quy hoạch này.

Nhiều bất cập, hạn chế

Gia đình ông Trần Văn Minh, ngụ tại xã Phước Tân, huyện Xuyên Mộc có gần 2ha đất nhưng hơn 2 năm qua không thể tách thửa để chia cho 4 người con. Hồ sơ tách thửa của ông nộp lên Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) huyện Xuyên Mộc thì bị trả về. Theo giải thích của cơ quan chức năng, nguyên nhân là vì thửa đất của ông Minh chưa hội đủ điều kiện để được tách thửa theo QĐ15 của UBND tỉnh bởi xã Phước Tân hiện chưa có quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500 hoặc quy hoạch phân khu 1/2.000.

Ông Minh cho biết: “Tôi muốn tách thửa để cho con cái, mỗi đứa có một thửa riêng cất nhà ở. Nhưng vướng QĐ15 không tách được, đành chịu. Mong muốn của bản thân tôi nói riêng và bà con nhân dân ở đây nói chung là được các cấp chính quyền, quan tâm, giải quyết khó khăn để có thể tách thửa, đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân”.

Phóng viên Báo Bà Rịa - Vũng Tàu ghi nhận những khó khăn, bức xúc của người dân do vướng quy định tách thửa.

Gia đình ông Nguyễn Ngọc Ánh (70 tuổi), ấp Cây Cám, xã Láng Dài, huyện Đất Đỏ có 1,5ha được quy hoạch 100% đất ở nông thôn. Theo tính toán của ông Ánh thì có thể tách được 6 thửa. Ông dự tính sẽ chia cho 5 người con, mỗi người 1 thửa, vợ chồng ông Ánh sử dụng 1 thửa. Tuy nhiên, vướng QĐ15 nên nguyện vọng của ông Ánh  không thể thực hiện được. Vì vậy, nhiều năm qua gia đình hơn 10 người cả ông bà, con cháu đang phải sống chung trong một căn nhà cấp 4 xây trên diện tích rộng mênh mông.

Áp lực nợ nần, nhưng bà Nguyễn Thị Diệu ở ấp Gò Sầm, xã Láng Dài, huyện Đất Đỏ không biết xoay sở thế nào khi 7ha đất không thể tách thửa để bán bớt. Bà Diệu nói: “7ha đất lớn quá, không thể bán được. Tôi muốn tách ra một phần, bán bớt để lấy tiền giải quyết nợ nần nhưng không được. Tôi tha thiết mong chính quyền địa phương nghiên cứu và sửa đổi lại điều kiện tách thửa đất để người dân có nhu cầu chính đáng được thực hiện”.

Ông Lê Minh Kha, Trưởng phòng TN-MT huyện Đất Đỏ cho biết, theo QĐ 15 để được tách thửa đất ở chỉ được thực hiện trong điều kiện những khu vực đã có quy hoạch 1/500 hoặc quy hoạch phân khu 1/2000. Nhưng thực tế, hiện nay trên địa bàn huyện Đất Đỏ mới có thị trấn Đất Đỏ và thị trấn Phước Hải là có đầy đủ các quy hoạch này. Còn lại 6 xã trên địa bàn huyện chưa có quy hoạch. Vì vậy, hầu hết người dân các xã gần 2 năm qua không thể tách thửa được. “Theo tôi, tách thửa là nhu cầu thiết thực và chính đáng của người dân. Tuy nhiên, những quy định tại QĐ15 đang hạn chế quyền của người dân”, ông Kha nói.

Trong khi đó, theo bà Ngô Thị Hồng Bích, Trưởng phòng TNMT TX. Phú Mỹ, theo điểm d, khoản 2, điều 3 của QĐ15 quy định thửa đất cần tách phải trong quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000. Trong khi đa phần các xã nông thôn không có quy hoạch này. Hiện các xã, phường của TX. Phú Mỹ mới có quy hoạch 1/10.000. “Điều này gây trở ngại lớn, giảm quyền lợi của công dân có nhu cầu tách thửa để phục vụ nhu cầu cấp bách, chính đáng…”, bà Bích nhấn mạnh.

Sớm điều chỉnh theo hướng mở hơn

QĐ15 của UBND tỉnh đặt ra 3 quy định về điều kiện để được tách thửa đất đối với cá nhân, hộ gia đình, đó là: đất phải phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500 hoặc quy hoạch phân khu 1/2000. Theo ông Trần Ngọc Cẩm Tuấn, Giám đốc VPĐKĐĐ tỉnh (thuộc Sở TN-MT), từ khi có QĐ15 đã hạn chế được tình trạng phân lô bán nền trên địa bàn. Tuy nhiên, qua thực tế cần điều chỉnh, sửa đổi một số điểm của QĐ15 để chặt chẽ hơn nữa. Qua đó, vừa đáp ứng được quyền lợi của dân, vừa hạn chế, ngăn chặn được tình trạng tách thửa đất nông nghiệp, xây dựng trái phép, làm đường trên đất nông nghiệp và rao bán đất rầm rộ như thời gian qua. “Hiện nay quy hoạch phân khu 1/2000 vẫn chưa phủ rộng khắp trên địa bàn tỉnh nên việc này cũng gây rất nhiều khó khăn cho người sử dụng đất trong việc tách thửa”, ông Trần Ngọc Cẩm Tuấn thừa nhận.

Trước những vướng mắc, bất cập này, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở TN-MT tham mưu, lấy ý kiến để sửa đổi QĐ15. Đến thời điểm này, Sở TN-MT đã tổ chức lấy ý kiến lần thứ 4 và dự kiến sẽ tham mưu UBND tỉnh ban hành quyết định thay thế QĐ15 trong quý II/2023.

Ông Lê Minh Kha, Trưởng phòng TN-MT huyện Đất Đỏ góp ý, tại điểm c, khoản 2, điều 3 của QĐ15 quy định “đối với thửa đất thuộc phường, thị trấn, xã thực hiện tách thửa theo quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng” cần phải sửa đổi, bổ sung lại như sau “đối với thửa đất thuộc phường, thị trấn, xã thực hiện tách thửa theo quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, trường hợp chưa có quy hoạch xây dựng thì phải áp dụng quy hoạch sử dụng đất” để tạo điều kiện cho người dân trong các khu vực chưa có quy hoạch xây dựng 1/500 hoặc 1/2000 vẫn có thể tách thửa.

Tại cuộc họp gần đây nhất về sửa đổi quy định tách thửa vào đầu tháng 6 do ông Nguyễn Công Vinh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì, hầu hết các sở, ngành và các địa phương đều thống nhất sửa đổi quy định điều kiện tách thửa phải có quy hoạch 1/500 và 1/2000. Như vậy, dự thảo theo quyết định mới, việc tách thửa các loại đất chỉ cần đáp ứng quy định phù hợp với kế hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng 1/5000-đây là quy hoạch chung trên địa bàn toàn tỉnh. Ngoài ra đất nông nghiệp muốn tách thửa thì phải có đường hiện hữu, tiếp giáp. Quy định này nhằm tiếp tục siết chặt tình trạng phân lô, bán nền, xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp, nhưng vẫn đảm bảo quyền sử dụng đất hợp pháp của người dân.

Bài, ảnh: QUANG VŨ